ROZDZIAŁ 1. ZDROWIE, CHOROBA, STRES
Pracę terapeuty twarzy zdają się determinować wskazania w postaci jednostek chorobowych a podmiotem naszych działań jest po pierwsze …. człowiek w stanie zdrowia i choroby. Z kolei stres to zjawisko towarzyszące nam od zawsze. Mało wiemy o zdrowiu, chorobie czy stresie. Mało wiemy o mechanizmach ich powstawania. Trzeba je poznać, zrozumieć sytuację człowieka w tych stanach a potem  odnaleźć własną misję zawodową i zrozumieć naszą rolę, której w świecie współczesnych usług terapeutycznych/zdrowotnych nie da się zastąpić.

ROZDZIAŁ 2. MEDYCYNA AKADEMICKA, MEDYCYNA HOLISTYCZNA
Łączy nas człowiek, ale dzielą paradygmaty. Przepaść stale się pogłębia. Trzeba zrozumieć czym jest idealna integracja naszych działań i jak refleksologia  i inne terapie twarzy współgrają na rzecz zdrowia człowieka. Za paradygmatami akademickimi i holistycznymi stoją ludzie i zjawisko dysonansu poznawczego. Terapeuci twarzy jako nowa grupa zawodowa są łącznikami środowisk i katalizatorami zmian światopoglądowych. Współpraca to holistyczny sukces.

ROZDZIAŁ 3. MAKROSYSTEM W MIKROSYSTEMIE
Twarz to swoisty mikrosystem, który łączy się i wchodzi w interakcje z całym organizmem. Każdą jej terapię należy traktować jako integralną część terapii całego ciała. Praca z tym mikrosystemem to dostęp do zasobów regulacji i regeneracji ciała. Wszechświat jest zbudowany z hologramów. Szczegóły wpływają na ogóły. Wszystko jest do siebie podobne w kształcie i funkcjonalności bo duch tworzy formę.

ROZDZIAŁ 4. KOMUNIKACJA WEWNĘTRZNA
Komunikacja wewnątrz organizmu jest złożona, wielowymiarowa i wielokierunkowa. Nie wszystko jeszcze o niej wiemy. Terapie twarzy wykorzystują wiele mechanizmów fizjologicznych, które wywierają następnie wpływ na różne aspekty funkcjonowania człowieka. Mamy komunikację energetyczną, nerwową, łącznotkankową, z Oddechem  Życia  a za tym wszystkim stoi biochemia i biodynamika. Trzeba zrozumieć te zjawiska, żeby pojąć istotę swojej pracy.

ROZDZIAŁ 5. TWARZ JAKO POLE TERAPEUTYCZNE
Tuwim napisał kiedyś, że twarz jest tym, co wyrosło dookoła nosa. Dla mnie jest tym co wyrosło wokół mózgu i ma z nim bezpośredni kontakt za pomocą nerwów czaszkowych. Nie ma takiego drugiego miejsca w ciele. Twarz ma największe reprezentacje ruchowe i czuciowe na powierzchni mózgu (mapy Penfielda), co świadczy o tym, że organizm traktuje ją jako najważniejsze narzędzie poznawcze ale też pole terapeutyczne. Twarz jest zbudowana z wielu warstw, co przypomina „biologiczny tort”. Każda z jego warstw pełni odmienną  funkcję miejscową i ogólnoustrojową. Trzeba umieć spełniać potrzeby energetyczne i fizjologiczne tkanek, żeby wspierać je w zadaniach lokalnych i ogólnych. Twarz zaopatrują nerwy trójdzielny i twarzowy, które wraz z nerwem błędnym tworzą tzw. nerwowy układ zaangażowania społecznego. Neuronalny stan zaangażowania społecznego chroni nas przed traumą, buduje poczucie satysfakcji i bezpieczeństwa  a wzbogacenie naszej praktyki terapeutycznej o założenia teorii poliwagalnej, to wzmocnienie potencjału zdrowia. Stymulacja twarzy i jej struktur temu sprzyja.

Pełne zrozumienie pola terapeutycznego, jego zasobów i ważności jest niezbędne w pracy terapeuty twarzy i wypływa z anatomii i fizjologii. Ja podeszłam do tego praktycznie i w kontekście pracy terapeuty twarzy.

ROZDZIAŁ 6. MÓZG W TERAPIACH  TWARZY
W refleksologii twarzy dużo się mówi o łuku odruchowym skórno-narządowym jako głównym mechanizmie jej działania. Nie ma mowy o wielowarstwowej budowie twarzy i o mózgu a także takich zjawiskach jak jego neuroplastyczność oraz responsywność. Nie mówi się też  o nerwach czaszkowych i tym, co wynika z ich stymulacji dla układu zaangażowania społecznego. Mózg jest salutogenny a praca w jego bezpośredniej bliskości i na nerwach czaszkowych daje refleksologom a przede wszystkim terapeutom twarzy z wielowarstwową specjalizacją  możliwości jakich nie mają refleksolodzy stóp czy rąk. Zebrałam tutaj różne fakty o funkcjonowaniu mózgu i konfrontuję je z moim ponad 17 letnim doświadczeniem  zawodowym i obserwacjami rezultatów wykonywanych przeze mnie terapii.

ROZDZIAŁ 7. REFLEKSOLOGIA TWARZY
Esencja teorii  i praktyki refleksologii twarzy, która jest terapią, nauką i sztuką w jednym. Znajomość jej pochodzenia  pozwala zrozumieć istotę jej archetypowości i uzasadnia jej ponadczasowość, uniwersalność i niezwykłość. Podstawy klasyczne to jedno. Drugie to podstawy neurofizjologiczne, czyli argumenty na to, że refleksologia to evidence-based medicine, i choć naturalna to jak najbardziej  naukowa – bo jej efekty są mierzalne. Podróżujemy od znanych w starożytności (Egipt, Rzym, Grecja, Arabia, Indie, Indonezja, Chiny, Ameryka Północna)  konceptów leczniczego  masażu stóp do refleksologii twarzy, której historia sięga zaledwie lat 80tych ubiegłego wieku. Poznajemy dzieje akupunktury, masażu segmentarnego, terapii strefowej i refleksologii oraz ludzi, którzy za tym stali. Poznajemy profesjonalną terminologię medyczną stosowaną w refleksologii i jej definicje, mechanizmy działania, wskazania i przeciwwskazania do zabiegów, objawy po terapii i ich pochodzenie.

Konieczna jest też wiedza na temat oceny efektywności terapii i tego, czy możemy z góry ją zakładać a także tego, co ją może determinować.

W tej części znajdziecie też opis map odruchowych stosowanych w refleksologii twarzy. Nie obejdzie się bez takich autorów jak Bui Quoc Chau czy Toshikatsu Yamamoto. Opisuję tu nieznany w Polsce koreański System Korespondencji Głowy Onnuri®. Najczęściej wykorzystujemy do terapii mapy odruchowe twarzy autorstwa wietnamskiego akupunkturzysty, znawcy mikrosystemów ciała i filozofa Bui Quoc Chau. Stąd mapy te zostały dokładnie opisane łącznie z technikami ich skutecznej lokalizacji i stymulacji, co nie jest wcale łatwym zadaniem.

ROZDZIAŁ 8. ZASADY MANUALNEJ  STYMULACJI  REFLEKSORYCZNEJ  TWARZY
Refleksologia twarzy przesiąknięta jest geometrią i ruchem. Linie współrzędne, równoległe i prostopadłe, osie długie i krótkie, kąty proste i rozwarte czy figury geometryczne wyznaczają położenie map odruchowych, warunkują prawidłowy przebieg stymulacji i ergonomię pracy terapeuty. Podobnie – ruch w górę, w dół, po przekątnej, za pomocą technik drobienia  czy rozciągania, ślizgu, cyrkulacji, pulsacji czy chwytów dłoniowych.

Refleksologia twarzy tak jak i inne terapie twarzy, wymagają ogromnej sprawności rąk terapeuty, płynności ruchów, wyczucia. Są choreografią manualną, która nie jest łatwa a szczegóły decydują tu o ogółach. Liczy się efektywność i ergonomia. Efektowność jest na końcu tej listy.

Refleksologia twarzy ma swoje zasady, które stale się przenikają a jedna nie istnieje bez drugiej. Wszystko odbywa się w jednym czasie i wpływa na to, czy organizm zostanie skutecznie zachęcony do uruchomienia wewnętrznych zasobów zdrowia. Zatem warunkami efektywności są prawidłowa lokalizacja mapy, precyzja stymulacji a tu dokładność, kierunki i sekwencyjność, poza tym głębokość, tempo i ekspozycja czasowa. Także zasada obecności i intencji  terapeutycznej.

ROZDZIAŁ 9. WYWIAD W TERAPIACH TWARZY
Wywiad w terapiach twarzy to rozmowa zmierzająca do przygotowania indywidualnego algorytmu zabiegu na twarzy. Nie jest to anamneza lekarska, która składa się z wielu pytań potrzebnych lekarzowi do postawienia diagnozy i zaplanowania leczenia. Wywiad w terapiach twarzy profilowany jest tak, aby jak najbardziej wykorzystać zasoby twarzy i znane nam techniki pracy, żeby wykluczyć przeciwwskazania i skupić się wyłącznie na sprawach istotnych dla naszej specjalizacji. Pytania, które stawiamy mają mieć praktyczny wymiar.

ROZDZIAŁ 10. PLANOWANIE TERAPII REFLEKSORYCZNEJ
Przebieg jakiejkolwiek terapii twarzy zależy od indywidualnych potrzeb klienta, a nie ustalonych z góry procedur. Proceduralność w terapii kłóci się z holistycznym paradygmatem zdrowia w zakresie, którego poruszamy się jako terapeuci. Każdy człowiek jest inny, ma inne dolegliwości, inaczej reaguje – zatem postępowanie za z góry ustalonymi schematami np. u klientów z nowotworami, niepełnosprawnych, z niepłodnością czy z otyłością mija się z uznaniem człowieka za indywiduum i kontinuum energetyczno-fizjologiczne. Jedyne, czym możesz się kierować w terapii to wsłuchanie się w potrzeby/dolegliwości osób zgłaszających się na terapię i komponowanie zabiegu względem uzyskanych informacji. Co prawda istnieją pewne wspólne dla wszystkich tzw. formuły terapeutyczne, ale są one dodatkiem do podstawowej terapii a nie jej głównym rdzeniem. Do zaplanowania terapii posłuży Ci wywiad terapeutyczny.

ROZDZIAŁ 11. ZAGADNIENIE DIAGNOZY STANU ZDROWIA W REFLEKSOLOGII
W zakresie zainteresowań refleksologów  różnych mikrosystemów zdają się być dwa typy diagnozy: wizualna i z tzw. złogów podskórnych.  W przypadku refleksologii stóp uprawiane są oba typy oglądu. To są kwestie sprawdzone klinicznie  a najbardziej spektakularnych odkryć w dziedzinie czytania stóp na podstawie występowania złogów podskórnych dokonał lekarz z Barcelony – Jezus Manzanares. Ale ten rozdział i ta książka dotyczą refleksologii twarzy. Diagnozą wizualną twarzy od kilkudziesięciu lat zajmuje się naukowo Natale Ferronato – autor jedynego na świecie podręcznika o patofizjonomice twarzy. Niestety jako refleksolodzy czy terapeuci twarzy nie dysponujemy taką wiedzą ani nawet możliwościami do wiarygodnej oceny  zmian skóry/wyglądu  twarzy względem stanu zdrowia/zaawansowania choroby. Także w zakresie badania złogów podskórnych na twarzy nie ma żadnych  doniesień  naukowych a jedynie próby swobodnego „przekładania” nauki ze stóp na twarz. Zatem do momentu ogłoszenia ewentualnych odkryć będziemy traktować refleksologię twarzy jako formę terapii a nie wiarygodną diagnozę stanu organizmu.

ROZDZIAŁ 12. ZEGAR BIOLOGICZNY I JEGO ZNACZENIE DLA ZDROWIA CZŁOWIEKA
Ludzie to część natury a natura ma swój rytm. To zegar biologiczny, który wyznacza czas dnia i nocy, fazy księżyca, przypływy i odpływy oceanów czy pory roku. Tak też patrzy się współcześnie na fizjologię człowieka, która także poddaje się cyklicznym zmianom zewnętrznym i wewnętrznym. Ich uznanie jest znaczące  dla sukcesu leczenia, terapii, rehabilitacji, diety, osiągnięć sportowych a nawet dla osiągania neuronalnego stanu relaksacji i trawienia i stanu zaangażowania społecznego. Zadaniem terapeuty twarzy jest uświadamianie innym, że życie zgodne z zegarem biologicznym, który wyznacza nasz naturalny czas wypoczynku, zabawy i pracy, jest po to byśmy jak najdłużej mogli cieszyć się życiem w dobrym zdrowiu ale też, żebyśmy bez przeszkód wracali do zdrowia.

ROZDZIAŁ 13. RELACJA TERAPEUTYCZNA, MOC LUDZKIEGO UMYSŁU I DOTYK
Nie spotkałam się w żadnej szkole refleksologii,  aby poza kształceniem dotyku i umiejętności manualnych, ktokolwiek podkreślał rolę budowania relacji terapeutycznej i moc ludzkiego umysłu w powrocie do zdrowia. Wszyscy skupiają się na teorii i praktyce jakiejś techniki ale sztuka nawiązywania konstruktywnego i pozytywnego kontaktu z klientem czy nawet prowadzenia rozmowy i używania właściwych słów są zaniedbywane. Terapeuta to słuchacz i mówca, promotor zdrowia i motywator, przewodnik i ekspert  ale przede wszystkim partner w terapii. Nie składa obietnic ale też nie odbiera nadziei, nie rozbudza oczekiwań ale edukuje. Rozmowa w naszej praktyce to sztuka, która prowadzi do wybudowania relacji. Słowa wpływają na umysł. To właśnie z nich zbudowane są diagnozy i prognozy, które czynią z nas zakładników chorób i wszystkowiedzących zewnętrznych autorytetów/ekspertów mówiących nam, jak potoczy się nasze życie albo sama terapia. Nikt nie zna potencjału naszego zdrowia, a słowa, zachowania, postawy mogą dawać i odbierać ludziom ich wewnętrzną moc.

ROZDZIAŁ 14. ŚWIADOMY ODDECH I OBECNOŚĆ W PRAKTYCE TERAPEUTY TWARZY
Terapeuta twarzy powinien zdawać sobie sprawę z roli, jaką świadomy oddech może odegrać  w jego własnym rozwoju zawodowym i osobistym ale także w procesie terapii drugiego człowieka. Terapie twarzy dają nam szanse płynnego integrowania elementów różnych metod czy podejść i w ten sposób jednoczesnego wpływania na różne zasoby budowania równowagi wewnętrznej. Świadomy oddech to jedna z najskuteczniejszych a jednocześnie naturalnych i bezpiecznych dróg do rozładowywania stresu. Nie wyobrażam sobie już refleksologa ani innego terapeuty twarzy pracującego bez znajomości i praktyki Integrującej Obecności.

ROZDZIAŁ 15. ERGONOMIA W PRACY TERAPEUTY TWARZY
Sprawa ważna, ale niedoceniana. Specyficzne techniki stymulacji refleksorycznej obciążają nie tylko same ręce, ale barki, kark i całe plecy a nawet stawy skroniowo-żuchwowe terapeutów. Wywołują dolegliwości po kilku godzinach, dniach, tygodniach i miesiącach pracy. Niektóre z nich trudno skojarzyć z wykonywaną rękami pracą. Dlatego ergonomii chwytów palcowych czy dłoniowych powinna towarzyszyć ergonomia pracy całego ciała. Wspierają ją oczywiście techniki pracy z zachowaniem zasad ale też odpowiednie wyposażenie gabinetu. Terapeuta ma odpoczywać w pracy wedle zasady akcja w relaksacji, relaksacja w akcji.

ROZDZIAŁ 16. ORGANIZACJA GABINETU TERAPEUTY TWARZY
Nasza przestrzeń terapeutyczna ma być przyjazna zmysłom człowieka. Nie rekomenduję urządzania gabinetów na wzór sterylnych sal szpitalnych czy nawet gabinetów kosmetycznych.
To nie ta atmosfera. Pomieszczenie ma być przyjemne dla oczu, kolory i zapachy subtelne a ozdoby tematyczne i praktyczne do wykorzystania w promocji zdrowia czy edukacji zdrowotnej.
Dobrej jakości stół do masażu lub nawet pneumatyczny fotel kosmetyczny a także ergonomiczny obrotowy fotel z oparciem to must have każdego terapeuty twarzy.

ROZDZIAŁ 17. EDUKACJA REFLEKSOLOGICZNA I Z ZAKRESU INNYCH  TERAPII TWARZY W POLSCE
Kształcenie w zakresie refleksologii ma formę edukacji niepublicznej i prezentowane są w niej autorskie programy nauczania teoretycznego i praktycznego stąd różnice w poziomach kształcenia oraz zawartości merytorycznej i metodycznej kursów. Zwykle terapeuci nie kończą swojej edukacji na jednej szkole.

ROZDZIAŁ 18. PR, CZYLI  PROMOCJA  REPUTACJI TERAPEUTY TWARZY  W SOCIAL MEDIACH
Umiejętność odnalezienia się na rynku współczesnych usług terapeutycznych jest także jedną z kompetencji terapeuty, który prowadzi przecież jednoosobowe przedsiębiorstwo wielobranżowe. Planuje, zarządza, realizuje i ocenia swoje działania.

Szkoły terapeutyczne zwykle nie kształcą swoich adeptów w zakresie marketingu czy Public Relations. Jeśli osoby te są początkujące w branży, to przez brak takiego wsparcia prawdopodobnie szybko zrażą się brakiem sukcesu zawodowego/finansowego.

ROZDZIAŁ 19. INNE TERAPIE TWARZY I DREPOTERAPIA JAKO KOMPLEKSOWA SPECJALIZACJA ZAWODOWA
Ta książka to wstęp do drepoterapii, czyli wielowarstwowej terapii twarzy. Refleksologia twarzy jest jej elementem  ale też odrębną i niezależną terapią. Inne składowe drepoterapii to YIN miofascioplastyka twarzy, szyi i dekoltu, YANG miostymulacja, biodynamiczna osteoplastyka głowy oraz limfodrenaż manualny i narzędziowy twarzy, szyi i dekoltu. To wszystko w II części książki. Poza terapią gabinetową stworzyłam też program wielowarstwowej autoterapii twarzy TFC®, który zaprezentuję w odrębnej publikacji. TFC® da terapeutom twarzy możliwość pracy z dużymi grupami ludzi jednocześnie.